زنبورها بخشی از تنوع زیستی هستند که همه ما برای بقای خود به آن وابسته هستیم. آنها مواد غذایی با کیفیت بالا – عسل، ژل رویال و گرده – و سایر محصولات مانند موم زنبور عسل، بره موم و زهر زنبور عسل را ارائه می دهند.همانطور که در گزارش شاخص سال 2019 از پلتفرم علمی-سیاست بین دولتی در زمینه تنوع زیستی و خدمات اکوسیستمی (IPBES) اشاره شده است،نشان می دهد که زنبورعسل یکی از مهم ترین موجوداتی می باشد که از بدو تولد بشر در حال خدمت به بشریت بوده است.
زنبورداری همچنین منبع درآمد مهمی برای بسیاری از افراد روستایی است. طبق IPBES، زنبور عسل غربی گسترده ترین گرده افشان مدیریت شده در سطح جهان است و بیش از 80 میلیون کندو سالانه حدود 1.6 میلیون تن عسل تولید می کنند.
و گرده افشان ها به طور مستقیم به امنیت غذایی کمک می کنند. به گفته کارشناسان زنبور عسل در سازمان خواربار و کشاورزی (FAO) سازمان ملل متحد، یک سوم تولید غذای جهان به زنبورها بستگی دارد.
هنگامی که حیوانات و حشرات گرده گل ها را برداشته و پخش می کنند، به گیاهان، از جمله بسیاری از محصولات غذایی، اجازه تولید مثل می دهند. پرندگان، جوندگان، میمون ها و حتی مردم گرده افشانی می کنند، اما رایج ترین گرده افشان ها حشرات و در میان آنها زنبورها هستند.
زنبورها در معرض خطر آفت کش ها، آلودگی هوا هستند.
اما متأسفانه زنبورها و سایر گرده افشان ها مانند پروانه ها، خفاش ها و مرغ مگس خوار به طور فزاینده ای در معرض تهدید فعالیت های انسانی قرار دارند.
جمعیت زنبورهای عسل در دهه های اخیر به دلیل از بین رفتن زیستگاه، شیوه های کشاورزی فشرده، تغییرات در الگوهای آب و هوایی و استفاده بیش از حد از مواد شیمیایی کشاورزی مانند آفت کش ها در حال کاهش بوده است. این به نوبه خود تهدیدی برای انواع گیاهان حیاتی برای رفاه و معیشت انسان است.
تصور می شود که آلودگی هوا نیز بر زنبورها تأثیر می گذارد. تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که آلاینده‌های هوا با مولکول‌های رایحه آزاد شده توسط گیاهان که زنبورها برای یافتن غذا به آن نیاز دارند، برهم‌کنش می‌کنند. سیگنال‌های مختلط با توانایی زنبورها برای علوفه‌جویی مؤثر تداخل می‌کنند، و باعث می‌شود آنها کندتر و در گرده افشانی مؤثرتر عمل کنند.
در حالی که اکثریت قریب به اتفاق گونه های گرده افشان وحشی هستند، از جمله بیش از 20000 گونه زنبور، پرورش انبوه و حمل و نقل گسترده گرده افشان ها می تواند خطراتی را برای انتقال پاتوژن ها و انگل ها ایجاد کند. طبق گزارش IPBES، تنظیم بهتر تجارت آنها می تواند خطر آسیب ناخواسته را کاهش دهد.
اقدام فوری
اما نشانه های مثبتی وجود دارد.
در ماه مه 2018، اتحادیه اروپا ممنوعیت جزئی سه حشره کش معروف به نئونیکوتینوئیدها را برای کاهش خطر مرگباری که آنها برای زنبورها ایجاد می کنند و اثر قطره چکانی آنها بر گرده افشانی را به طور کلی تایید کرد.
زمانی که رهبران جهان در کونمینگ، چین، در کنفرانس تنوع زیستی سازمان ملل متحد (COP 15) گرد هم می‌آیند، انتظار می‌رود چارچوب تنوع زیستی پس از سال 2020 را نهایی کنند، که از جمله خواستار کاهش حداقل آفت‌کش‌ها است که تا سال 2030 نیز باید ادامه داشته باشد
ماریتا ساکالیان، متخصص تنوع زیستی برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP) می گوید: «افزایش تنوع محصول و مزارع منطقه ای و همچنین حفاظت، مدیریت یا احیای زیستگاه هدفمند، یکی از راه های مبارزه با تغییرات آب و هوا و ارتقای تنوع زیستی است. “دولت ها باید رهبری را بر عهده بگیرند.”
این دقیقاً برای تشویق دولت‌ها، سازمان‌ها، جامعه مدنی و شهروندان نگران برای محافظت از گرده‌افشان‌ها و زیستگاه‌های آنهاست که سازمان ملل 20 می را روز جهانی زنبور عسل اعلام کرده است.
روز جهانی زنبور عسل آگاهی را در مورد نقش اساسی زنبورها و سایر گرده افشان ها در حفظ سلامت مردم و کره زمین افزایش می دهد. این تاریخ مصادف با سالروز تولد آنتون جانشا است که در قرن هجدهم پیشگام تکنیک‌های زنبورداری مدرن در زادگاهش اسلوونی بود و زنبورها را به دلیل توانایی آنها در کار بسیار سخت در حالی که به توجه کمی نیاز داشتند ستایش کرد.